Door de komst van smartphones, drones en mobiele meetapparatuur zal de werkwijze binnen en buiten een laboratorium op het gebied van voedselveiligheid sterk gaan veranderen. Dat zegt Arjen Gerssen, werkzaam bij Wageningen Food Safety Research (WFSR) als deelprogrammaleider voedselcontaminanten.
Door: Dimitri Reijerman, FHI

Arjan Gerssen sprak tijdens de door FHI Laboratorium Technologie georganiseerde Food & Beverage online kennisweek. Hij schetste een toekomstbeeld waarin steeds meer metingen op locatie zullen worden uitgevoerd. Boeren en inspecteurs zullen in zijn visie de kwaliteit van voedsel ter plekke controleren. Een clouddienst kan vervolgens op basis van de aangeleverde metingen snel aangeven of voedsel veilig is. Ook consumenten gaan dit soort metingen zelf doen, zo denkt Gerssen.

(Lees verder onder de video)

In de huidige werkwijze gaat veel tijd verloren aan het binnen een labomgeving controleren van samples waar niets mis mee is. In wat Gerssen kwalificeert als een paradigmaverschuiving worden in de nieuwe situatie alleen een klein aantal verdachte samples ter plekke gevonden, waarna deze veel kleinere groep van verdachte voedselsamples in een lab gevalideerd worden. “We worden meer datagedreven. En er komen meer datasets beschikbaar. Labmedewerkers worden zo meer en meer datamanagers en datatechnici”, zo zei hij tijdens zijn presentatie.

De rol van de WFSR in deze ontwikkelingen is breed. Zo werkt het onderzoeksinstituut onder andere samen met fabrikanten van bijvoorbeeld massaspectrometers. Ook helpt WFSR bij de ontwikkeling en het testen van nieuwe software.

Voordelen van drones

De komst van geavanceerde drones maakt onder andere precisielandbouw mogelijk, net als het uitvoeren van inspecties op afstand. Drones zijn bijvoorbeeld inzetbaar om bij een grote brand giftige stoffen in de rookwalmen te detecteren. Ook kunnen drones met sensoren ingezet worden om mestdampen te analyseren om zo te kijken of het niet gaat om drugsafval. Dankzij de drones worden niet alleen metingen sneller, het werk wordt ook veiliger.

Met smartphones wordt het mogelijk om met behulp van de camera van het toestel razendsnel samples te analyseren. WFSR ontwikkelde samen met collega’s uit Zweden een module vol sensoren om onder andere allergene stoffen binnen een halve minuut te detecteren. Met dergelijke spectrometers in combinatie met machine learning-algoritmen kunnen bijvoorbeeld samples worden gecontroleerd op de aanwezigheid van cocaïne.

Gerssen vertelde tijdens zijn webinar ook nog iets over de ontwikkeling van draagbare labapparatuur. Daarbij komen veel uitdagingen kijken, zoals het lichter maken van portable spectrometers. Toch werkt WFSR volop aan de ontwikkeling van dergelijke devices. Met deze apparatuur kan bijvoorbeeld vervalste peper, net als bijvoorbeeld frauduleuze olijfolie een lucratieve handel, worden ontdekt in de voedselketen.

Labmarkt verandert

Uitdagingen voor de toekomst zijn er nog genoeg, zoals het regelen van goede kwaliteitscontroles en accreditaties. Ook zijn er nog de nodige technische hobbels te nemen, zoals het verhogen van de gevoeligheid van draagbare spectrometers. Toch concludeert Gerssen dat het marktaandeel van klassieke voedselveiligheidslabs in 2030 vermoedelijk is gekrompen, terwijl de markt aan de onderkant door de geschetste ontwikkelingen juist sterk groeit. Het marktaandeel voor hoog gespecialiseerde labs lijkt ook te groeien.