Berichten

Bedrijven testen Safe-by-Design en zijn positief. Dit blijkt uit werk van het Europese project NanoReg2. De nanotechnologiebedrijven zagen hiermee de kans om al vroeg in het innovatieproces risico’s kleiner te maken. Het blijkt wel lastig om de meest geschikte Safe-by-Design-maatregelen te kiezen.

Safe-by-Design stuurt aan op het zo klein mogelijk maken van risico’s voor gezondheid en milieu. Hoe vroeger in het innovatieproces deze mogelijke risico’s bekend zijn, hoe eerder de bedrijven daar iets aan kunnen doen. Hiervoor moeten ze naar de functionaliteit van een nanomateriaal kijken. Maar ook naar de veiligheid en de kosten hiervan.

Wat laat het onderzoek zien?

In dit NanoReg2-project hebben 6 bedrijven Safe-by-Design ingevoerd. Zij pasten Safe-by-Design-maatregelen toe voor nanomaterialen, nanoproducten of productieprocessen van nanomaterialen. Het leidde tot gunstige resultaten bij de deelnemende bedrijven:

  • Avanzare heeft geen vloeibaar afval meer en werknemers gebruiken nog maar nauwelijks grafeen in poedervorm.
  • Group Antolin verlaagde de blootstelling van werknemers aan koolstofnanovezels. En koos de beste methode voor het maken van koolstofnanovezels.
  • HIQ-nano heeft de toxiciteit van twee materialen vergeleken en nieuwe oplossingen bedacht voor een zo veilig mogelijk materiaal.
  • NanoGap verminderde het zilverafval met 50%.
  • Nanomakers maakte het risico op ontploffing en werknemersblootstelling kleiner. En zij hebben de financiële haalbaarheid van de maatregelen beoordeeld.

Wat is nodig voor Safe-by-Design?

  • Brede kennis voor de invoering van Safe-by-Design in de nanotechnologiesector. Onderwerpen als materiaalwetenschap, chemische technologie, schadelijkheid, blootstelling en risico, en het omgaan met grote hoeveelheden gegevens zijn allemaal belangrijk.
  • Het delen van gegevens is nodig om de invoering van Safe-by-Design te stroomlijnen. Dit helpt ook om het betaalbaar te maken voor bedrijven.
  • Gegevens over fysisch-chemische eigenschappen, gevaren en blootstelling moeten verzameld worden in robuuste en betrouwbare databases. En deze databases moeten toegankelijk zijn.
  • Trainingen over het gebruik van databases en risicobeoordelingsinstrumenten. Dit zou de invoering van Safe-by-Design makkelijker maken en de ontwikkeling van duurzame nanoproducten bevorderen.

Wat vindt het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu ?

Materialen, producten en processen moeten van begin af aan veilig zijn. Veilige materialen, producten en processen zijn een voorwaarde voor een circulaire economie en een veilige leefomgeving. Van een groot aantal nanomaterialen is onvoldoende bekend over mogelijke nadelige gezondheidseffecten. Dit vraagt om nieuwe slimme manieren. Deze moeten de onzekerheid over de veiligheid van nanomaterialen verminderen. Safe-by-Design kan daarbij zeer behulpzaam zijn, samen met de ontwikkelde instrumenten die daarbij horen. Het is een effectieve aanpak om op een slimme manier veilige innovaties te ontwikkelen.

Inbedding van Safe-by-Design

De bedrijven die deelnamen aan het project hebben een aantal instrumenten en maatregelen gebruikt. Dit is te zien in de Safe-by-Design voorbeelden uit de praktijk. Het is een belangrijke ontwikkeling naar inbedding van Safe-by-Design bij bedrijven. Daarnaast heeft NanoReg2 een stap gezet om bedrijven, onderzoekers, en risicobeoordelaars samen te laten meewerken aan de ontwikkeling van Safe-by-Design. Dit moet leiden tot veilige nanomaterialen die ook geschikt zijn voor circulaire economie.

Het gepubliceerde artikel laat zien wat de voordelen zijn van het invoeren van Safe-by-Design bij bedrijven. Maar het laat ook zien dat het maatwerk is. Kennis en beschikbaarheid van gegevens spelen een belangrijke rol. Voor de beschikbaarheid van gegevens kan het GO FAIR AdvancedNano Implementation network een grote rol spelen. Deze punten zijn belangrijk om Safe-by-Design goed te laten slagen.

Bron RIVM

Erik Bakkers, hoogleraar Advanced Nanomaterials & Devices aan de TU/e, treedt toe tot de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen. De KNAW is het belangrijkste Nederlandse genootschap voor topwetenschappers. Bakkers’ specialiteit is ‘materialen’: hij weet zeer nauwkeurig controle te houden over hoe de kristalstructuur van nanodraden zich ontwikkelt, en dat is de sleutel tot veelgevraagde nieuwe materialen en eigenschappen. Zijn nanodraden staan mogelijk aan de basis van revoluties op drie verschillende terreinen: halfgeleiders, zonnecellen en quantumcomputers.

Bakkers (1972) loopt voorop in het bestuderen en ontwikkelen van nieuwe nanomaterialen, die niet in de natuur voorkomen en alleen kunnen worden geproduceerd door op nanoschaal deeltjes te manipuleren. Bakkers combineert fundamentele inzichten in kristalgroei met een scherp oog voor de mogelijke toepassingen van zijn werk. Zo ontwikkelt hij bijzondere kristalgroeimethodes, waarbij hij met atomaire precisie halfgeleider-nanodraden samenstelt met bijzondere eigenschappen. Zijn materiaal- en structuurcombinaties vormen de bouwstenen voor nieuwe typen zonnecellen, lichtzenders en onderdelen voor quantumcomputers.

KNAW

De KNAW is in 1808 opgericht als adviesorgaan van de regering, een taak die zij ook nu nog vervult. Het onafhankelijke genootschap is “het forum, de stem en het geweten van de wetenschap in Nederland”. Behalve Bakkers zijn er nog zeventien nieuwe leden benoemd. Daarmee komt het totaal aantal leden van de KNAW op circa 550. Twaalf van hen zijn momenteel werkzaam aan de TU/e. De benoeming is voor het leven en wordt in de wetenschappelijke wereld gezien als een grote eer. De nieuwe Akademieleden worden op een later tijdstip dit jaar geïnstalleerd.

Erik Bakkers TUE

Erik Bakkers en zijn nanodraden revoluties

Goede kans dat zijn laboratorium binnen een jaar of tien ’s werelds eerste Majorana qubits zal weten te maken, het essentiële ingrediënt voor een supersnelle quantumcomputer. Maar Erik Bakkers’ onderzoek naar nanodraden kan al veel eerder een revolutie teweegbrengen in de halfgeleiderindustrie, langs een heel andere weg. Hij doet wat lang onmogelijk leek: de meest gebruikte grondstof voor halfgeleiders – silicium – zodanig aanpassen dat het licht kan uitzenden. Dit kan de felbegeerde sleutel worden om fotonica met al haar voordelen te integreren in micro-elektronica. En trouwens: Bakkers (1972) heeft ook nog een nanodraad revolutie voor zonnecellen in petto.
Lees het achtergrondverhaal over Erik bakkers via TU Eindhoven.

Bron: TU Eindhoven nieuws.